خلاصه: جوانه زا بارمی
جوانه زا باریمی (Barium Inoculant / FeSi–Ba) یکی از مهمترین افزودنیها در فرآیند بهینه سازی ریزساختار چدن های خاکستری و داکتیل است.
این محصول در ایران با نام های مختلفی مانند جوانه زا باریمی، بارینوک، باریم دار، FeSi-Ba و حتی باریونیک شناخته میشود.
هدف اصلی استفاده از این جوانهزا، افزایش تعداد جوانههای گرافیت، کاهش تمایل به کاربیدزایی، بهبود سیالیت و ایجاد ساختار یکنواخت در قطعات چدنی است.
این مقاله برای موتورهای جستجو، تولیدکنندگان ریختهگری، مدیران خرید و کارشناسان متالورژی نوشته شده و تمام جنبههای فنی، کاربردی و اقتصادی جوانهزای باریمی و بارینوک را پوشش میدهد.
ferrosilicon.co بزرگترین تولیدکننده جوانه زا باریمی (بارینوک) در ایران، ترکیه و ارمنستان می باشد.
برای سفارش با ما در تماس باشید.
جوانه زا باریمی چیست؟
جوانه زا باریمی آلیاژی از فروسیلیس است که معمولاً شامل عناصر زیر است:
- سیلیسیم: 65 تا 75 درصد
- آهن: بالانس
- باریم: 1 تا 6 درصد
- کلسیم و آلومینیوم: مقادیر کنترلی برای تنظیم عملکرد
باریم یک عنصر جوانه ساز قوی است که در لحظه انجماد، شرایط بسیار مناسبی برای تشکیل گرافیتهای ریز و متعدد ایجاد میکند.
عملکرد صنعتی جوانه زا باریمی در سالهای اخیر:
در سال های اخیر، استفاده از جوانه زا باریمی در ریخته گری چدن خاکستری و چدن با گرافیت فشرده، بیش از گذشته بر اساس شرایط واقعی خط تولید و کیفیت مواد اولیه ارزیابی میشود.
بر اساس تجربه عملی در واحدهای صنعتی، افزودن مقدار کنترلشده جوانهزا باریمی باعث موارد زیر شده است:
- افزایش تعداد مراکز جوانه زنی مؤثر
- یکنواختتر شدن توزیع گرافیت
- کاهش تمایل به تشکیل کاربید در مقاطع نازک
- پایداری بهتر ساختار متالورژیکی در شرایط افت دمایی
در مقایسه با جوانه زا های کلسیمی ساده، جوانه زا های حاوی باریم در شرایطی که چدن پایه دارای نوسان ترکیب شیمیایی یا اکسیژنزایی بالا باشد، عملکرد پایدارتری از خود نشان میدهند.
⚠️ با این حال، استفاده بیشازحد از جوانه زا باریمی میتواند باعث درشت شدن گرافیت و کاهش خواص مکانیکی شود؛ به همین دلیل تنظیم میزان مصرف بر اساس آزمونهای خط تولید توصیه میشود.
چرا باریم؟ اثر متالورژیکی دقیق
باریم نسبت به کلسیم و آلومینیوم:
- توان جوانه زایی پایدارتر در بازه زمانی طولانیتری دارد.
- در برابر کاهش اثر در اثر زمان (Fade) مقاومتر است.
- در دقایق پایانی ریختن نیز هنوز فعال باقی میماند.
- سیالیت مذاب را بهوضوح افزایش میدهد.
- کاهش کاربیدزایی را بهتر کنترل میکند.
به همین دلیل در قطعات ضخیم، نازک یا حساس، استفاده از جوانهزا باریمی نسبت سایر جوانهزاها (FeSi–Ca یا FeSi–Al) ارجح است.
کاربرد های اصلی جوانهزا باریمی:
- چدن خاکستری
- چدن داکتیل (گاگاهی همراه با منیزیم)
- قطعات با ضخامت های متفاوت
- قطعات با نیاز به سیالیت بالا
- قطعات حساس به کاربیدزایی (محفظه پمپ، رینگ، میللنگ، قالپاق ترمز و …)
مزایای استفاده از جوانه زا باریمی:
- کاهش گرافیت های تحتاشباع
- کنترل موثر کاربیدها
- افزایش استحکام و چقرمگی
- بهبود ماشین کاری
- کاهش تخلخل انقباضی
- کنترل بهتر رسوب اکسیدی
- عملکرد بهتر نسبت به جوانه زا های پایه کلسیمی
قیمت جوانهزا باریمی / بارینوک:
قیمت تحت تأثیر موارد زیر است:
- قیمت جهانی فروسیلیس
- درصد باریم
- دانه بندی
- عرضهکننده (محلی یا وارداتی)
- نرخ ارز، کرایه حمل و هزینههای لجستیک
عموماً:
-
- Ba 2% ارزانترین
- Ba 4% متعادلتر و پرکاربرد
- Ba 6% تخصصی و گرانتر است
بهترین انتخاب برای ریخته گری های ایران:
برای اکثر چدن ریزان ایرانی:
- بارینوک Ba 3–4% بهترین عملکرد را در کنار قیمت منطقی دارد.
- برای قطعات خیلی نازک یا خیلی ضخیم، Ba 6% نتایج فوقالعاده میدهد.
راهحل اصلی برای بهبود کیفیت چدن با جوانه زا باریمی:
استفاده از دو مرحله جوانه زنی:
- 70% جوانهزنی در پاتیل
- 30% جوانهزنی در راهگاه
نتیجه:
- کاهش Fade
- کنترل دقیق کاربید
- ساختار یکنواخت در کل قطعه
سوالات متداول:
1. جوانه زا باریمی چیست و چه نقشی در ریزساختار چدن دارد؟
جوانه زا باریمی نوعی آلیاژ جوانه زا بر پایه سیلیسیم است که با ایجاد مراکز جوانه زنی پایدار، باعث افزایش تعداد و یکنواختی گرافیت در چدن میشود.
حضور باریم در ترکیب، پایداری جوانهزنی را افزایش داده و تمایل به تشکیل کاربید را کاهش میدهد، بهویژه در مقاطع نازک یا شرایط افت دما.
2. جوانه زا باریمی در چه نوع چدن هایی بیشترین کاربرد را دارد؟
بارینوک عمدتاً در:
- چدن خاکستری
- چدن با گرافیت فشرده (CGI)
بهکار میرود و در شرایطی که چدن پایه نوسان ترکیب شیمیایی دارد یا مستعد تشکیل کاربید است، عملکرد بهتری نسبت به جوانهزاهای کلسیمی ساده نشان میدهد.
3. تفاوت جوانهزا باریمی با جوانه زا کلسیمی چیست؟
تفاوت اصلی در پایداری اثر جوانه زنی است.
جوانهزاهای باریمی:
- ماندگاری اثر بالاتری دارند
- نسبت به افت حرارتی حساسیت کمتری نشان میدهند
- در شرایط صنعتی ناپایدار نتایج یکنواختتری ایجاد میکنند
در حالی که جوانهزاهای کلسیمی معمولاً ارزانترند ولی اثر آنها سریعتر کاهش مییابد.
4. میزان مصرف مناسب جوانهزا باریمی چقدر است؟
میزان مصرف جوانه زا باریمی معمولاً در بازه ۰٫۲ تا ۰٫۶ درصد وزن مذاب قرار دارد. مقدار دقیق مصرف به عواملی مانند ترکیب چدن پایه، دمای بارریزی و زمان افزودن جوانه زا بستگی دارد و بهتر است با آزمون خط تولید تنظیم شود.
5. آیا استفاده بیشازحد از جوانه زا باریمی میتواند مضر باشد؟
بله. مصرف بیشازحد جوانه زا باریمی ممکن است باعث:
- درشت شدن گرافیت
- کاهش یکنواختی ساختار
- افت برخی خواص مکانیکی
شود. به همین دلیل کنترل دقیق دوز مصرف اهمیت بالایی دارد.
جمع بندی:
جوانه زا باریمی (FeSi–Ba) یا بارینوک یکی از مؤثرترین جوانهزاهای مدرن برای بهبود ساختار چدن است. این ماده:
- کیفیت را بالا میبرد
- کاربیدها را کنترل میکند
- استحکام و سیالیت را افزایش میدهد
- در مقایسه با جوانهزاهای معمولی، اثر پایدارتر و قابل اطمینانتری دارد
برای ریخته گری حرفه ای، انتخاب نوع مناسب Ba و روش مصرف صحیح، کلید بهبود کیفیت تولید است.
Email: info@ferrosilicon.co
WhatsApp: Direct Link
Website: Ferrosilicon.co
